Page 179 - HSCC2025

BSNT. NGUYỄN TIẾN ĐẠT

CẬP NHẬT CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ NGỘ ĐỘC KHÍ CO

Ngộ độc khí carbon monoxide (CO) là một tình trạng cấp cứu có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng hoặc tổn thương
thần kinh nghiêm trọng do CO ức chế khả năng vận chuyển oxy cũng như sử dụng oxy của tế bào. Bài báo cáo này
cập nhật về chẩn đoán và đặc biệt tập trung vào các phương pháp điều trị mới cho ngộ độc CO. Điều trị ngộ độc CO
chủ yếu dựa vào liệu pháp oxy. Thở oxy 100% là phương pháp giúp giảm nhanh nồng độ carboxyhemoglobin trong
máu và cải thiện tình trạng thiếu oxy mô của bệnh nhân. Đối với những trường hợp nặng, liệu pháp oxy cao áp (HBO)
được chỉ định, bởi vì nó không chỉ giúp tăng thải trừ CO mà còn giúp hạn chế biến chứng thần kinh tâm thần muộn.
Mới đây, việc sử dụng các chất chống viêm như corticoid kết hợp với liệu pháp oxy cao áp đã được nghiên cứu nhằm
làm giảm các biến chứng thần kinh tâm thần. Các thuốc tiềm năng khác bước đầu cho thấy hiệu quả trong điều trị tổn
thương thần kinh trong ngộ độc CO như erythropoietin và ketamin. Tóm lại, việc cập nhật phương pháp điều trị ngộ
độc khí CO không chỉ bao gồm liệu pháp oxy truyền thống mà còn cả những phương pháp mới nhằm nâng cao hiệu
quả điều trị và giảm nguy cơ tổn thương lâu dài cho bệnh nhân.

BSCKI. TRẦN HUY NHẬT

KINH NGHIỆM VÀ BÀI HỌC TỪ CHÙM CA NGỘ ĐỘC CHẤT GÂY
METHEMOGLOBIN TẠI TP. HỒ CHÍ MINH

Giới thiệu: Methemoglobin (MetHb) sinh ra khi nguyên tử sắt trong nhân heme bị oxy hóa từ Fe thành Fe làm
3+
2+
hemoglobin (Hb) mất khả năng vận chuyển oxy. Ngộ độc MetHb hiếm gặp nhưng có thể gây nguy hiểm tính mạng.
Báo cáo này trình bày chùm ca ngộ độc tại TP. Hồ Chí Minh cũng như vấn đề liên quan đến tiếp cận, chẩn đoán và dự
trù nguồn thuốc giải
Trình bày ca lâm sàng: Nhóm năm bệnh nhân nam, độ tuổi từ 18 đến 31 tuổi, nhập viện với triệu chứng tím môi, khó
thở, chóng mặt, trong đó có hai trường hợp co giật và hôn mê. Bệnh sử ghi nhận nhóm bệnh nhân có tiếp xúc với
chất bay hơi trong quá trình bốc dỡ hàng hóa không rõ bản chất và xuất xứ. Xét nghiệm co-oximetry cho hai bệnh
nhân tại bệnh viện chúng tôi cho kết quả MetHb lần lượt là 55% và 71%. Tất cả bệnh nhân đều được điều trị với xanh
methylene đường tĩnh mạch, vitamin C, thở oxy nồng độ cao và điều trị thay thế thận với trường hợp hôn mê, toan
chuyển hóa nặng. Trong vòng 24 giờ, nồng độ MetHb của nhóm bệnh nhân này giảm dưới 1%. Tình trạng tím tái và
giảm oxy máu cũng như tri giác cải thiện rõ rệt. Có một bệnh nhân diễn tiến tán huyết, theo dõi tình trạng thiếu men
G6PD (G6PD 5,62 U/gHb) phân biệt với tán huyết do xanh methylene làm cạn kiệt nguồn glutathion khử. Cả năm
bệnh nhân đều ra viện trong tình trạng ổn định với MetHb <1%
Thảo luận: Có nhiều chất oxy hóa mạnh có thể gây MetHb từ thuốc đến hóa chất công nghiệp. Chẩn đoán dựa trên
biểu hiện tím tái đột ngột và xác định nồng độ MetHb bằng phương pháp co-oximetry. Điều trị bao gồm ngừng tiếp
xúc chất thủ phạm, sử dụng xanh methylene và điều trị nâng đỡ. Tán huyết sau nhiễm MetHb đôi khi khó phân biệt
do thiếu men G6PD trước đó hay tác dụng bất lợi của xanh methylene. Tất cả bệnh viện công tại TP. Hồ Chí Minh đã
có hệ thống chung nhằm huy động nguồn thuốc cấp cứu không chỉ riêng cho ngộ độc chất gây MetHb mà còn nhiều
bệnh lý ngộ độc khác

Từ khóa: chất oxy hóa, methemoglobin, MetHb, xanh methylene, co-oximetry

CHỐNG ĐỘC 179