Page 184 - HSCC2025

TS.BS. LÊ ĐỨC NHÂN

PHENOTYPES CỦA ARDS

Tổng quan về ARDS: Hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS) là một hội chứng thường gặp tại các đơn vị hồi sức, đặc
trưng bởi tình trạng tổn thương phế nang lan tỏa và tỷ lệ tử vong cao. Cơ chế bệnh sinh bao gồm tổn thương hàng rào
phế nang-mao mạch, phù phổi và mất cân bằng thông khí-tưới máu. Mặc dù tiêu chuẩn Berlin 2012 đã đưa ra các tiêu
chuẩn chẩn đoán ARDS, nhưng sự không đồng nhất trong quần thể bệnh nhân làm phức tạp chiến lược điều trị và tiên
lượng. Những tiến bộ gần đây trong phân loại kiểu hình ARDS giúp cá nhân hóa điều trị, cải thiện kết cục lâm sàng

Một số kiểu hình phụ của ARDS trên lâm sàng: Phân loại kinh điển dựa trên nguyên nhân gây bệnh, bao gồm ARDS do
nguyên nhân trực tiếp (tổn thương biểu mô phế nang) và ARDS do nguyên nhân gián tiếp (rối loạn chức năng nội mô
mạch máu). Phân nhóm theo tiến triển bệnh chia ARDS thành thể hồi phục nhanh và thể kéo dài. Hình ảnh học giúp
phân biệt ARDS khu trú (tổn thương dạng thùy phổi, thường do nguyên nhân trực tiếp) với ARDS lan tỏa (tổn thương
toàn phổi, thường do nguyên nhân gián tiếp). Trong đại dịch COVID-19, hai kiểu hình đặc trưng là type L và type H
được xác định trên nhóm đối tượng khác nhau có đáp ứng với các chiến lược thông khí nhân tạo khác nhau
Ý nghĩa của các kiểu hình phụ trong điều trị: Phân loại theo cơ chế sinh học đã xác định hai kiểu hình chính: ARDS tăng
viêm và ARDS giảm viêm. ARDS tăng viêm có mức độ bão cytokine cao hơn, nguy cơ sốc nhiễm trùng và suy đa cơ
quan cao hơn, trong khi ARDS giảm viêm có tiên lượng tốt hơn. Các nghiên cứu sử dụng dữ liệu về gene đã phát hiện
thêm các kiểu hình ARDS mới, mở ra hướng điều trị đích theo sinh học phân tử. Trí tuệ nhân tạo (AI) đang được ứng
dụng với việc kết hợp dữ liệu chẩn đoán hình ảnh để phân nhóm bệnh nhân dựa trên dữ liệu lâm sàng, dấu ấn sinh
học và hình ảnh học, giúp cá nhân hóa điều trị
Ứng dụng lâm sàng của phân loại kiểu hình ARDS cho phép điều chỉnh chiến lược thở máy phù hợp. ARDS lan tỏa đòi
hỏi PEEP cao và thể tích khí lưu thông thấp, trong khi ARDS khu trú có thể dung nạp mức PEEP thấp hơn và thể tích
khí lưu thông cao hơn. Liệu pháp nằm sấp hiệu quả hơn trong ARDS trung bình - nặng nhưng ít tác dụng ở ARDS nhẹ.
Corticosteroids có thể giảm tử vong trong ARDS tăng viêm nhưng có nguy cơ bất lợi trong ARDS giảm viêm. Chỉ định
ECMO trên một số đối tượng nguy cơ cao và các điều chỉnh mang tính hỗ trợ trong quá trình thực hiện ECMO có thể
giúp thay đổi kết cục ở một số nhóm đối tượng. Chiến lược hạn chế dịch mang lại lợi ích trong ARDS tăng viêm
Kết luận: Điều trị ARDS gặp khó khăn khi áp dụng một phác đồ chung cho tất cả bệnh nhân. Các thách thức hiện tại
bao gồm thiếu công cụ xác định kiểu hình nhanh chóng tại giường bệnh và hiện tượng chồng lắp kiểu hình gây khó
khăn trong phân loại. Trong tương lai, AI và máy học có thể giúp phân loại kiểu hình ARDS theo thời gian thực, trong
khi các thử nghiệm lâm sàng thích ứng sẽ tối ưu hóa liệu pháp điều trị theo phân tầng kiểu hình sinh học. Các nghiên
cứu về định gene hứa hẹn xác định các kiểu hình ARDS mới, từ đó cải thiện chiến lược điều trị đích, nâng cao tiên
lượng cho bệnh nhân

HÔ HẤP 184